Hoa lan hồ điệp đa sắc LHD-013

Quảng Ninh: Thử nghiệm thành công mô hình nuôi, ghép các loài lan quý

Nguồn tin: Báo Quảng Ninh, 08/06/2014
Ngày cập nhật: 9/6/2014
Share Facebook

Lan rừng là một trong những loài hoa đẹp, mang lại giá trị kinh tế cao cho người kinh doanh. Tuy nhiên, những năm gần đây, việc khai thác lan rừng bừa bãi đã khiến nguồn tài nguyên quý hiếm này ngày càng trở nên cạn kiệt. Để bảo tồn và phát triển các giống lan bản địa, Trung tâm Khoa học - Sản xuất Nông - Lâm nghiệp Quảng Ninh đã thực hiện đề tài “Thu thập, lưu giữ nguồn gen và ứng dụng công nghệ sinh học trong bảo tồn và phát triển một số loài lan quý ở Quảng Ninh”. Đến nay, đề tài này đã có những thành công bước đầu...

Mô hình trồng thử nghiệm lan quý tại hộ gia đình ông Nguyễn Thế Trào (phường Việt Hưng, TP Hạ Long).

Theo kết quả khảo sát tại các nhà vườn trên địa bàn tỉnh, hiện tại ở Quảng Ninh có gần 29 loài lan các loại. Trong đó, số lượng lớn tập trung ở một số địa phương như Uông Bí (18/29 loài), Hạ Long (15/29 loài), Cẩm Phả (13/29 loài)… Sau khi đánh giá đặc điểm sinh trưởng, phát triển của những giống lan bản địa đã thu thập được từ các nhà vườn, Trung tâm đã quyết định chọn 4 loài có giá trị kinh tế cao, bao gồm: Lan Trần mộng, Hoàng vũ, hài vệ nữ hoa vàng và phi điệp tím để bảo tồn, lưu giữ nguồn gen bằng phương pháp nuôi cấy mô. Bà Ngô Thị Nguyệt, Trưởng Phòng Công nghệ sinh học (Trung tâm Khoa học - Sản xuất Nông - Lâm nghiệp Quảng Ninh), trưởng nhóm đề tài, cho biết: “Nuôi cấy tế bào thực vật (hay còn gọi là nuôi cấy thực vật in vitro) được thực hiện trong ống nghiệm với nguyên liệu thực vật hoàn toàn sạch các vi sinh vật trong điều kiện vô trùng. Nguyên lý cơ bản của nhân giống nuôi cấy mô tế bào là tính toàn năng của tế bào thực vật. Khi gặp điều kiện thích hợp, trong mối tương tác qua lại với điều kiện môi trường, mô hoặc tế bào có thể phát triển thành một cá thể mới hoàn chỉnh mang những đặc tính di truyền giống như cây mẹ. Do đó, đề tài thực hiện thành công sẽ bảo tồn, lưu giữ cũng như phát triển được những loài lan quý đang bị đe doạ tuyệt chủng”.

Sau hơn 2 năm nghiên cứu và thực hiện đề tài, nhóm nghiên cứu đã nhân giống thành công 12.400 cây con. Trong đó, lan Hoàng vũ có 2.880 cây, Trần mộng có 3.199 cây, Phi điệp tím có 3.125 cây và Hài vệ nữ hoa vàng có 3.020 cây. Từ thành công bước đầu, tháng 7-2013, Trung tâm cũng đã tiến hành xây dựng 3 mô hình trồng thử nghiệm để đánh giá quy trình sinh trưởng, phát triển của các giống lan nhân tạo trong môi trường tự nhiên. Trong đó, 1 mô hình được thực hiện ở Trung tâm và 2 mô hình tại 2 hộ gia đình có kinh nghiệm trồng lan lâu năm ở thành phố Uông Bí và Hạ Long. Mỗi mô hình thử nghiệm được triển khai trên tổng diện tích 300m2 với khoảng 2.000 cây. Bên cạnh việc chuyển giao ứng dụng khoa học kỹ thuật trong trồng và chăm sóc lan, Trung tâm cũng đã hỗ trợ 100% giống cây và 25% chi phí vật tư (phân bón, xây dựng nhà lưới…). Ông Nguyễn Thế Trào (phường Việt Hưng, TP Hạ Long) - một trong hai hộ gia đình tham gia trồng thử nghiệm các loài lan quý này, phấn khởi cho biết: “Gia đình tôi trồng lan đã nhiều năm nay nhưng hầu hết các loại lan hiện có đều là những giống lan thường gặp và được trồng đại trà rất nhiều. Chính vì thế, khi được chọn làm mô hình trồng thử nghiệm những giống lan quý như Hài vệ nữ, Phi điệp tím, Trần mộng hay Hoàng vũ, gia đình tôi rất phấn khởi. Bởi chúng tôi hiếm khi có cơ hội được trồng và chăm sóc số lượng hoa lan quý, hiếm nhiều đến như vậy. Có thể nói, mô hình nuôi, ghép lan này không chỉ bảo vệ được nguồn gen của những loài lan bản địa mà còn giúp những người trồng lan chúng tôi có cơ hội nhân rộng loại hoa quý này”.

Bà Ngô Thị Nguyệt, trưởng nhóm nghiên cứu đề tài, còn cho biết thêm: “Hầu hết các loại lan được đưa vào trồng thử nghiệm đều nằm trong danh sách những loài lan quý hiếm của Quảng Ninh nói riêng và cả nước nói chung. Đơn cử như lan Hài vệ nữ hoa vàng lâu nay vẫn được đánh giá là một trong những “báu vật” của Vịnh Hạ Long, bởi đây là loại hoa thường mọc ở các khe nứt của vách đá dựng đứng trên các đảo đá và nở hoa cả hai mùa xuân - hạ. Cây hoa mọc thành bụi, không có thân; lá mọc so le, phiến thuôn dài; cuống cụm hoa ngắn 5cm; hoa vàng tươi có đốm nhỏ, rộng từ 5-7cm. Không chỉ có giá trị về thẩm mỹ, loài hoa này còn có giá trị kinh tế cao với giá bán trên thị trường bình quân dao động từ 500.000-700.000 đồng/nhánh. Chính vì thế, một khi mô hình thực hiện thành công sẽ mang lại giá trị kinh tế rất lớn cho người trồng lan...”.

Hiện tại, cả ba mô hình trồng các loài lan quý này đều phát triển rất tốt với tỷ lệ sống bình quân đạt trên 90%, tốc độ sinh trưởng đồng đều và ít bị ảnh hưởng bởi sâu bệnh. Dự kiến, sau 2-3 năm trồng và chăm sóc, những loại lan này sẽ nở lứa hoa đầu tiên...

Hoàng Anh